بیش از یک دهه از ظهور اولین کوین در بازار ارزهای دیجیتال یعنی بیت کوین میگذرد. ارزش بازار بیت کوین تا 20 مارس 2021 به تنهایی از 1 تریلیون دلار هم فراتر رفت. حتی با ایجاد هزاران ارز دیجیتال با هدف حل مشکلات مختلف، بیت کوین همچنان بر بازار تسلط دارد. اما لایت کوین (litecoin) به عنوان قدیمیترین آلتکوین موفق بازار کماکان در حال استفاده است.
انتشار litecoin به عنوان اولین آلتکوین موفق در سال 2011 رخ داد و الهامبخش توسعهدهندگان بیشماری بود. آنها توانستند پایگاه کاربران رمز ارزها را با تغییر دادن کد بیت کوین و استفاده از آن برای راهاندازی شبکههای مختلف گسترش دهند.در حالیکه لایت کوین اولین ارز دیجیتالی نبود که کد بیت کوین را کپی کرد و ویژگیهای آن را تغییر داد، اما از لحاظ تاریخی یکی از مهمترین آنها است.
با این حال، litecoin نه تنها کد منبع بیت کوین را تغییر داد، بلکه چندین ویژگی انقلابی مانند شبکه لایتنینگ و سگویت (SegWit) را هم ایجاد کرد. در این مطلب به بررسی ارز دیجیتال litecoin و ویژگیهای کاربردی آن میپردازیم.
ارز دیجیتال لایت کوین از زمان آغاز به کار خود ارتباط نزدیکی با خالق آن یعنی چارلی لی (Charlie Lee) داشته است. چارلی لی دانشمند کامپیوتر و فارغالتحصیل موسسه فناوری ماساچوست است. او قبل از ایجاد ارز litecoin در غول اینترنتی گوگل کار میکرد. او بعدا در سال 2013 به عنوان مدیر مهندسی به صرافی ارز دیجیتال کوین بیس (Coinbase) پیوست.
زمانی که لی به کوین بیس پیوست، توسعه رمز ارز لایت کوین (LTC) را تا چهار سال کنار گذاشت. چارلی لی در اواخر سال 2017 از کوین بیس جدا شد تا دوباره بتواند توسعه ارز litecoin را به طور تماموقت دنبال کند. او اکنون به عنوان مدیرعامل بنیاد litecoin مشغول است؛ یک گروه توسعهدهنده که به طور تماموقت بر روی این پروژه کار میکند.
بهطورکلی، ارز دیجیتال لایت کوین خود را به عنوان رقیب بیت کوین معرفی نمیکند. بلکه همیشه خود را به عنوان یک ارز دیجیتال دوست با اهداف کمی متفاوت معرفی کرده است.
ارز لایت کوین ویژگیهای مشترک زیادی را با بزرگترین ارز دیجیتال بازار یعنی بیت کوین به اشتراک میگذارد. با این حال، این دو کوین یکسان نیستند، حتی اگر اشتراکات زیادی با هم داشته باشند.شبکه litecoin مانند بیت کوین، یک بلاکچین منبع باز است که از مکانیسم اجماع اثبات کار (PoW) استفاده میکند.
این شبکه به کاربرانش امکان میدهد تا قدرت محاسباتی خود را اختصاص دهند و در ازای تایید بلوکها ارز LTC کسب کنند. اگرچه مکانیسم اجماع هردو یکسان است، اما الگوریتمهای مورد استفاده برای اعتبارسنجی بلوکها کاملا متفاوت خواهد بود.
بیت کوین از الگوریتم هش امن (SHA) استفاده میکند، اما لایت کوین از یک الگوریتم اجماع به نام Scrypt بهره میبرد. در بخشهای بعدی به الگوریتم Scrypt بیشتر خواهیم پرداخت. در عین حال، ارز litecoin به غیر از الگوریتم خود، از دو جهت عمده دیگر یعنی عرضه کل و نرخ تولید بلوک هم با بیت کوین متفاوت است.
درواقع litecoin نرخ حل شدن بلوکها را چهار برابر بیت کوین افزایش داد. در عین حال عرضه را هم چهار برابر بیت کوین کرد و به 84.000.000 کوین رساند.
لایت کوین به طور خاص برای کاهش زمان لازم برای اعتبارسنجی یک بلوک جدید و افزایش مقیاسپذیری شبکه طراحی شده است. در این بخش به برخی از مزایای آن میپردازیم.
هدف از توسعه و معرفی تابع scrypt در استخراج بلاکچین این است که مشارکت افراد بیشتری را میسر کند. با این حال، این میتواند یک عیب داشته باشد و یک نقطهضعف برای لایت کوین محسوب شود.
توجه داشته باشید که به دلیل الگوریتم رمزنگاری، طراحی و استقرار دستگاههای FPGA و ASIC برای استخراج لایت کوین پیچیدهتر و گرانتر است. دستگاههای FPGA و ASIC برای استخراج بیت کوین به دلیل الگوریتم SHA-256 آن توجیه بیشتری دارد.
توجه به این نکته مهم است که این ضعف مربوط به سختافزار در درجه اول به دلیل تازگی الگوریتم scrypt است. بنابراین این انتظار وجود دارد که تمام هزینههای مربوط به استقرار این سیستم در آینده کاهش یابد.
در حال حاضر 71,907,630 کوین LTC در گردش است. قیمت رمز ارز لایت کوین در زمان نگارش این مقاله (4 دی 1401) 66.13 دلار آمریکا با حجم معاملات 24 ساعته 189،386،947 دلار است. ارز litecoin با حجم کلی 4,755,609,228 دلار در رتبه 14 بازار کریپتو قرار دارد. حداکثر عرضه آن نیز 84,000,000 کوین LTC خواهد بود که میتواند ضامن حفظ ارزش این کوین در درازمدت باشد.
همانطور که میدانید اطلاعات تراکنشهای یک بلاکچین در قالب بلوکها ذخیره میشوند. بلوکها برای رویت تمامی شرکتکنندگان شبکه یا ماینرها در دسترس قرار دارد. ماینرهای لایت کوین برای ایجاد هر بلوک به استفاده از نرمافزارهای ماینینگ به حل پازلهای دشوار ریاضی میپردازند. فقط از این طریق است که آنها اجازه اضافه کردن تراکنشهای جدید به بلاکچین را خواهند داشت. پس از اینکه یک ماینر بلوک را تایید کرد، آن را به بلاکچین اضافه میکند و ارز LTC پاداش میگیرد.
همانطور که گفتیم، عرضه لایت کوین محدودیت 84 میلیون LTC دارد. این کوین به ماینرهای خود با کارمزد تراکنش پاداش میدهد که با هر کوین استخراج میشود. ماینرها با ایجاد هر بلوک در هر 2.5 دقیقه با 12.5 LTC پاداش دریافت میکنند. درست مانند پاداش استخراج بیت کوین، پاداش 12.5 ارز LTC نیز هر چهار سال یکبار نصف (هاوینگ) میشود. انتظار میرود رویداد نصف شدن بعدی لایت کوین در اوت سال 2023 رخ بدهد.
همانطور که گفتیم، لایت کوین از یک الگوریتم هش به نام Scrypt استفاده میکند. الگوریتم هش Scrypt برای نیرو بخشیدن به مکانیسم اجماع PoW استفاده میشود. الگوریتم Scrypt مانع کمتری برای ورودیهای شبکه ایجاد میکند. بنابراین به افراد بیشتری اجازه میدهد تا در فرآیند استخراج litecoin شرکت کنند.
گروه توسعه litecoin در ابتدا Scrypt را برای جلوگیری از کنترل استخراج توسط ماینرهای اسیک (ASIC) انتخاب کرد. استخراج با اسیک در ابتدا برای نیازهای حافظه بالاتر الگوریتم استخراج Scrypt کاربرد کمتری داشت. این امر فرصتها را برای سایر ماینرها افزایش داد، یعنی همان افرادی که از فناوری CPU و GPU برای استخراج استفاده میکردند.
با این حال، استخراج مبتنی بر اسیک با پشتیبانی Scrypt در طول زمان تکامل یافته است. بنابراین، ماینرهای مبتنی بر CPU و GPU به دلیل توان محاسباتی ضعیف خود دیگر تجهیزات مفیدی برای استخراج LTC ندارند. زیرا اسیکها هشهای قابل توجهی در ثانیه تولید میکنند.
تاریخچه قیمت LTC شامل قلههایی است که با دورههای طولانی رکود قطع شدهاند. قیمت لایت کوین در دسامبر 2017 از مرز 250 دلار فراتر رفت. سپس در آوریل و مه 2021 به نقطه اوج آن یعنی در حدود 410 دلار رسید. همه اینها قبل از این بود که ارزش آن به شدت کاهش یابد. مثلا قیمت ارز LTC شش ماه بعد از بالاترین حد آن یعنی 412.96 دلار در مه 2021 بیش از 50 درصد سقوط کرد.
لایت کوین در سال 2022 نیز اوضاع بهتری نداشت و همراه با سایر ارزهای دیجیتال ازجمله بیت کوین به سقوط خود ادامه داد. این سقوط تا آنجا پیش رفت که در آخرین ماه سال 2022 با قیمت تقریبی 66 دلار معامله میشود. برخی معتقدند قیمت litecoin در سال 2023 افزایش خواهد یافت، اما این امر به اوضاع اقتصاد کلان و سایر رمز ارزها گره خورده است.
ماینینگ به فرآیند تایید بلوکهای اطلاعات تراکنشها قبل از افزودن آنها به بلاکچین است. این کار شامل حل معادلات رمزنگاری پیچیده است. ماینرها برای حل این معادلات بین خودشان رقابت میکنند. اولین ماینری که معادله را حل کند، پاداش میگیرد.
اگر ارز litecoin را به صورت انفرادی و حتی با یک کامپیوتر قدرتمند نیز استخراج کنید، شانس شما برای دریافت پاداش کم میشود. پیوستن به استخر استخراج لایت کوین (LiteCoin Pool) شانس شما را برای استخراج سودآور افزایش میدهد. استخر LTC گروهی مشترک از ماینرها است که منابع محاسباتی خود را برای حل معادلات مذکور ترکیب میکنند و بنابراین بلوکها را سریعتر تایید خواهند کرد.
استخر استخراج احتمال ماینینگ موفق litecoin را افزایش میدهد. در صورت موفقیت، جوایز ارز دیجیتال بهدستآمده به طور متناسب بین همه شرکتکنندگان در استخر تقسیم میشود. همه استخرهای استخراج litecoin با یک سری اصول کلی هماهنگ کار میکنند. با این حال، تقسیم پاداش ماینرها معمولا بر اساس شرایط از پیش تعریفشده در هر استخر انجام میشود.
کیف پولهای زیادی وجود دارند که میتوانید رمز ارز لایت کوین خود را در آنها ذخیره کنید. کاربران باید کیف پول مناسب خود را بسته به نیازها، امنیت و عملکرد انتخاب کنند. صرافی ارز دیجیتال اکسیر مکانی عالی برای ذخیره LTC شما به شمار میرود. زیرا عملکرد عالی خرید و فروش با ارز فیات ریال و مبادله با ارزهای دیجیتال دیگر را بدون به خطر انداختن امنیت کوینهای شما ارائه میدهد.
شبکه لایت کوین توسط شبکه ماینرها ایمن میشود. از آنجایی که litecoin یک ارز دیجیتال غیرمتمرکز است، همه میتوانند در فرآیند ماینینگ و ایجاد بلوکهای جدید آن شرکت کنند. وقتی صحبت از احتمال نقض امنیت به میان آید، مردم اغلب به حملات 51 درصدی فکر میکنند.
اما توسعهدهندگان LTC مسائل امنیتی را بسیار جدی میگیرند و معروف هستند که آن را هرگز به خطر نمیاندازند. به لطف شبکه گسترده و غیرمتمرکز شرکتکنندگان، همراه با تلاشهای توسعهدهندگان، بعید است که شبکه ارز LTC تسلیم این نوع حملات مخرب شود.
اگرچه کد لایت کوین از بیت کوین سرچشمه میگیرد، اما به عنوان یک ارز دیجیتال مجزا در نوع خود هدف خاصی را دنبال میکند. درواقع به جای اینکه بخواهد رقیب بیت کوین باشد، به عنوان یک نسخه سریعتر و سبکتر از آن مطرح است. علاوه بر این، رمز ارز litecoin یک گروه توسعه اختصاصی دارد که روی بهبود شبکه آن کار میکنند. همه این مسائل باعث شده تا ارزش و پذیرش ارز litecoin در بازار بالا برود.
لایت کوین بهگونهای برنامهریزی شده است که عرضه محدود 84 میلیون LTC داشته باشد. همچنین مانند بیت کوین، پاداش ماینرها را برای ایجاد بلوکها در رویدادهای «هاوینگ» کاهش میدهد. هاوینگ به طور موثر نرخ ورود کوینهای جدید را به بازار کاهش میدهد.
ارز لایت کوین به دلیل عرضه قابل پیشبینی و محدود آن، یک دارایی کمیاب در نظر گرفته میشود. بنابراین ارزش آن تا حدی از کمیاب بودن به دست میآید. بخشهای دیگر معادله که هم از نظر ماینرها و هم از نظر خریداران و فروشندگان به لایت کوین ارزش میدهد، کاربردها و مقیاسپذیری شبکه آن است.
جمع بندی
با وجود اینکه لایت کوین همیشه تحتالشعاع بیت کوین قرار داشته است، اما همچنان در بین 20 ارز دیجیتال برتر بازار قرار دارد. این جایگاه حتی با عرضه هزاران ارز دیجیتال جدید نیز مخدوش نشده است که قدرت بالای ارز LTC را نشان میدهد. با توجه به گروه بسیار فنی پشت litecoin، میتوانیم منتظر ادامه توسعه و نوآوری این کوین را داشته باشیم.