زد کی رول آپ (Zkrollup) چیست و کاربرد آن در ارز دیجیتال چیست؟

هر روز که از پیدایش بلاکچین اتریوم می‌گذرد ضعف‌های آن بیشتر نهان می‌شود. همین موضوع باعث شده تا امروزه شاهد این باشیم که کارکرد این بلاکچین با مشکل مواجه شده و مثل قبل عمل نمی‌کند. همین امر باعث شده تا کارشناسان راه‌حل‌های مختلفی را به جهت حل این مشکل بزرگ ارائه دهند.

یکی از این راه‌حل‌ها پروژه زد کی رول آپ (ZKrollup) است که قرار است به داد این بلاکچین برود. در واقع بلاکچین یکی از جدیدترین پروژه‌های بستر لایه دوم است که به‌ تازگی معرفی شده و قدرت عمل بالا و قابل‌ قبولی دارد.

مشکل اساسی بلاکچین اتریوم چیست؟

قبل از اینکه به سراغ معرفی زد کی رول آپ راه‌حل ماجرا برویم بهتر است که اول‌ از همه متوجه شویم که مشکل اصلی چیست؟ به‌هرحال تا مشکلی به وجود نیامده باشد مسلماً ارائه راه‌حل بی‌پایه‌ و اساس خواهد بود. اما مطمئناً بلاک چین اتریوم با یک مشکل بزرگ دست‌ و پنجه نرم می‌کند.

اصلی‌ترین مشکل حال حاضر این بلاکچین کاهش بسیار زیاد سرعت آن است. پس از انتشار نسخه یک اتریوم تا به امروز به تعداد کاربران آن اضافه شده است. این روند کاملاً صعودی بوده و روز به‌ روز به تعداد کاربران اضافه می‌شود و افراد زیادی از این بلاک چین استفاده می‌کنند.

مسلماً با افزایش قراردادهای اتریوم پردازش آن‌ها نیز بسیار سخت‌تر از قبل خواهد شد. به‌طوری‌که روند تأیید تراکنش‌ها نسبت به قبل بسیار افت داشته است. متأسفانه در برخی موارد میزان تأیید تراکنش‌ها در یک ثانیه از 10 تراکنش نیز بالا نمی‌رود و بسیار عجیب است.

مشکل اصلی اینجا است که با افزایش قراردادها نمی‌توان همه آن‌ها را در عین واحد پردازش کرد و توان پردازشی بلاک چین را مختل کرده است. همین موضوع باعث می‌شود روزانه افراد وقت زیادی را برای تأیید قراردادهای خود صرف نمایند و این اصلاً قابل‌ قبول نیست.

حتی این موضوع روی گس اتریوم نیز تأثیر منفی گذاشته است. گس همان کارمزدی است که شما به‌ازای پرداخت‌های خود دریافت می‌نمایید. قبلاً کارمزد تأیید کم بود و خیلی به چشم نمی‌آمد. اما امروزه با کاهش توان تأیید میزان کارمزد نیز افزایش‌ یافته و بسیار آزاردهنده است.

این موضوع باعث ناراحتی افرادی می‌شود که روزانه برای پرداخت کوچک‌ترین مبلغ خود نیز از قراردادهای اتریوم استفاده می نماند. آن‌ها مجبورند به‌ ناچار کارمزد بالایی را پرداخت کنند که دلیلی جز کندی اتریوم و بالارفتن کاربران بیش از توان پردازشی این بلاک چین ندارد.

بلاکچین اتریوم چه راه کارهایی برای مهار این مشکل ارایه داده است؟

مسلماً Zkrollup اولین راهکار حل این مشکل نیست. اول‌ ازهمه باید اشاره کرد که سازنده برای حل این مشکل قول انتشار اتریوم 2 را داده است. نسخه‌ای که لایه اولی مقاوم‌تر دارد و به‌نوعی قدرت پردازشی را افزایش خواهد داد. البته انتظار می‌رود با این نمودارهای صعودی اتریوم 2 نیز راه‌حل قطعی نباشد.

ازآنجایی‌که نسخه دو زمان زیادی برای ساخت نیاز دارد سازنده راه‌حل میان بری در اختیار قرارداد. این راه‌حل همان لایه دو است که کمک بسیار زیادی خواهد کرد. لایه دوم تفاوت خاصی با لایه اولیه ندارد؛ اما در حین اتصال به لایه اول کاملاً مجزا به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

در حال حاضر لایه دوم اصلی‌ترین پروژه برای افزایش سرعت تأیید تراکنش‌ها است. مکانیزم کار به‌گونه‌ای است که میزان قابل‌ توجهی از تراکنش‌ها در لایه دوم تأیید می‌شوند تا بار اصلی از روی لایه اول یا زنجیره اصلی برداشته شود. به همین دلیل سرعت افزایش خواهد یافت.

پس از انجام هر تراکنش در لایه دوم دیتا نهایی به زنجیره اصلی ارسال می‌شود. اما اینکه تراکنش‌ها چگونه و در کجا انجام شوند موجب شد تا پروژه‌های مجزایی در دل لایه دوم رشد کنند. پروژه‌هایی که هر کدام به شیوه خودشان قصد دارند این مشکل سرعت را حل کرده و همه چیز را نرمال کنند.

روش رول آپ جدیدترین راه برای کنترل این بحران است. این پروژه که از لایه دوم قدرت می‌گیرد به‌تازگی معرفی شده و عملکرد خوب و قابل‌ قبولی دارد. هر چند رول آپ خود به دو دسته تقسیم خواهد شد. Optimistic و ZK هر دو جزو پروژه رول آپ هستند.

اگر بخواهیم بین این دو یک گزینه را انتخاب نماییم مسلماً زد کی رول آپ بهترین گزینه خواهد بود. زیرا این روش از امنیت بالاتری برخوردار است. همچنین می‌تواند سرعت را نسبت به Optimistic بیشتر افزایش دهد و در این دو زمینه عملکرد بهتری نسبت به آن دارد.

روش زد کی رول آپ چیست؟

این روش برای اولین‌بار در سال 2018 به وجود آمد و مورد توجه کارشناسان این زمینه نیز قرار گرفت. به همین دلیل خیلی از افراد در بستر زد کی رول آپ در حال انجام کارهای مختلفی هستند. مکانیزم کار این پروژه در عین سادگی بسیار پیچیده و گنگ است.

روش Zkrollup از فشرده‌سازی تراکنش‌ها استفاده می‌کند. این پروژه مقدار قابل‌توجهی از تراکنش‌ها را با هم فشرده کرده و در یک بلوک قرار می‌دهد. این بلوک‌ها کمتر از یک دقیقه در زنجیره‌های اصلی ساخته می‌شوند.

زد کی رول آپ سرعت ساخت بلوک‌ها در لایه اول را افزایش می‌دهد. پس از آن بلوک‌ها خارج از زنجیره اصلی پردازش می‌شوند. این موضوع باعث می‌شود تا لایه اولیه شلوغ نشوند. یکی از اصلی‌ترین دلایل کندی پردازش شلوغی لایه اول است. این پروژه به‌راحتی می‌تواند موضوع را مدیریت نموده و مشکل را به‌راحتی حل نماید.

در ساختار این پروژه دو درخت مرکل نیز دیده می‌شود. در واقع درختان مرکل ساختارهای داده‌ای هستند. وظیفه این ساختارها این است که صحت داده‌ها را تضمین می‌کنند. اگر داده‌ای تقلبی باشد بدون شک از دید درختان مرکل خارج نخواهند شد و جای نگرانی نیست.

هر کدام از این ساختارها وظیفه ذخیره اطلاعات خاصی را دارند. درخت اول تنها حساب‌های موجود را ذخیره خواهد کرد. درخت دوم نیز به‌سادگی ارزش توکن‌های شما را ثبت و ذخیره می‌نماید. در این روش میزان ذخیره‌سازی دیتاها کمتر شده است. اصلی‌ترین هدف فقط تأیید دیتاها است و دیتاهای کمی ذخیره می‌گردند.

زد کی رول آپ بر پایه دانش صفر یا Zero-Knowledge Rollups ساخته شده است. می‌توان گفت که ZKrollup خود یک قرارداد هوشمند است که در زنجیره اصلی قرار دارد. داده‌ها توسط تراکنش کننده‌ها تأیید می‌شوند و سپس به زنجیره اصلی فرستاده می‌شوند.

دانش صفر چیست؟

همان‌طور که گفتیم Zkrollup بر پایه دانش صفر ساخته شده است. اما اصلاً این دانش صفر چیست و چطور کار می‌کند؟

می‌توان گفت که دانش صفر یک الگوریتم است که صحت و درست بودن داده‌ها را تأیید می‌کند. رول آپ های دانش صفر با رول آپ‌ ای خوش‌بینانه فرق می‌کنند.

اگر  بخواهیم این دو را با هم مقایسه کنیم رول آپ های دانش صفر مثل زد کی رول آپ از نمونه‌های دیگر بهتر هستند. در رول آپ های خوش‌ بینانه صحت آن‌ها بررسی می‌شود. برای بررسی صحت نیاز است که کل داده‌های یک تراکنش بر اساس الگوریتم‌ها چک و تأیید شود.

اما دانش صفر صرفاً با اعتبار آن‌ها کار دارد. در هر تراکنش بخشی با مان مدارک اعتبار وجود خواهد داشت. روش Zkroolup با این مدرک سر و کار دارد. برای تأیید یک تراکنش تنها نیاز است که دیتاهای مربوط به مدرک اعتبار ارسال شوند. این گونه سرعت تأیید نیز کمی بالاتر خواهد رفت.

دیتاهای مدرک اعتبار چندین تراکنش با هم فشرده شده و از لایه اول به لایه دوم ارسال می‌شوند. این دیتاها پس از تأیید اعتبار دوباره به زنجیره اصلی فرستاده می‌شوند و فوراً تراکنش تأیید می‌گردد. در این روش لایه یک و دو تعامل بیشتری برای تأیید دارند.

کاربردهای Zkrollup چیست؟

زد کی رول آپ کاربردهای فراوانی دارد و می‌تواند به‌نوعی اکثر مشکلات بلاکچین اتریوم را تحت‌تأثیر خود قرار دهد. برای مثال این سیستم می‌تواند به‌راحتی سرعت تأیید تراکنش‌ها را افزایش دهد. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که این سیستم حدوداً صد برابر سرعت این فرایند را افزایش می‌دهد.

مسئله بعدی مقیاس‌پذیری است. در این سیستم دیگر نیاز نیست که تمامی داده‌ها ذخیره شوند. به همین دلیل لایه اول خیلی سنگین نخواهد شد. علاوه‌برآن این سیستم دائماً در حال فشرده‌سازی داده‌ها است. همین موضوع باعث می‌شود تا مقیاس‌پذیری این بلاک چین افزایش پیدا کند.
این موضوعات دست‌به‌دست هم می‌دهند تا در سیستم Zkrollup هزینه کارمزد نیز کاهش پیدا کند. صرافی‌های مختلفی وجود دارند که برای کاهش کارمزد کارهایشان از این سیستم استفاده می‌نمایند.

مصرف کنندگان Zkrollup

با وجود قدرت زد کی رول آپ پلتفرم‌های مختلفی هستند که در بستر بلاکچین اتریوم از این پروژه استفاده می‌نمایند. یکی از این مصرف‌کنندگان صرافی DYDX است. یک صرافی غیرمتمرکز که در حال حاضر از این پروژه در بستر بلاک چین استفاده می‌نماید.

صرافی DYDX از این پروژه برای کاهش کارمزدهای خود استفاده می‌نماید. همین موضوع باعث شده است تا بتواند در طول 24 ساعت حجم‌های معاملاتی خود را چندبرابر قبل کند و سود بسیار خوبی از این پروژه به دست آورد. حتی توانست به‌راحتی از کوین بیس پیشی بگیرد.

صرافی لوپریگ نیز از دیگر مصرف‌کنندگان این پروژه است. آن‌ها توانسته‌اند با کمک ZKrollup خودشان را از روی زنجیره اصلی خارج نمایند. آن‌ها می‌توانند تسویه‌حساب معامله‌گران را در کمترین زمان ممکن انجام دهند و شهرت خوبی در این زمینه به دست آورده‌اند.

پالیگان نیز یک پروتکل موفق است که از این پروژه استفاده می‌نماید. پالیگان در بستر زد کی رول آپ ساخته شده است. شما می‌توانید با کمک این پروتکل بلاک چین هایی که با اتریوم سازگاری دارند را به آن متصل نمایید. کارمزد آن نیز MATIC است؛ توکنی که ساخته شده توسط همین پالیگان است.

سیس کوین نیز یک بلاکچین موفق است که بر اساس پروژه ZKrollup اتریوم ساخته شده است. این بلاکچین برای کار خود از عنصرهای موجود در لایه یک و دو اتریوم استفاده می‌کند. شما می‌توانید با استفاده از این عناصر برنامه‌های غیرمتمرکز در بستر وب 3.0 بسازید.

جمع‌ بندی
در نهایت با Zkrollup آشنا شدیم. یک پروژه در لایه دوم بلاک چین اتریوم که به علت افزایش سرعت تراکنش‌ها طراحی شده است. زد کی رول آپ به علت امنیت بالا و سرعت بالایی که دارد امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

البته برخی از افراد معتقد هستند که حتی این پروژه نیز در ساعات اوج بلاکچین توانایی بهبود سرعت و کاهش هزینه کارمزد تراکنش را ندارند. اما به‌هرحال این پروژه نهایت تلاش خود را می‌کند تا بتواند این موضوع را بهبود داده و کاربران بلاک چین اتریوم را راضی نگه دارد.

این مقاله هیچ‌گونه توصیهٔ مالی و پیشنهاد خرید و فروش ارز دیجیتال یا رمزارز خاصی نبوده و باید با تحقیق و بررسی‌های خودتان اقدام به سرمایه‌گذاری یا خرید و فروش در ارزهای دیجیتال نمایید.