صرافی غیرمتمرکز ارز دیجیتال یا DEX چیست؟

از صرافی غیرمتمرکز چه میدانید؟ چند وقتی هست که این صرافی ها سرو صدا کرده اند و توجه سرمایه گذاران زیادی به آنها جلب شده است. امروز و در این مقاله قصد داریم درباره این صرافی ها که شخص ثالث و واسطه در معاملات آنها نقشی ندارد صحبت کنیم.

شاید با شنیدن این جمله اولین سوال شما این باشد که در این صورت چه کسی یا چه الگوریتمی بر روی معاملات نظارت می کند؟ آیا اصلا نظارت در این صرافی ها وجود دارد؟ این صرافی ها با حذف واسطه واحد و متمرکز امنیت خود را بیشتر کرده اند؟ در این مقاله قصد داریم به تمامی این سوالات پاسخ دهیم؛ پس پیشنهاد میکنم تا انتهای مطلب همراه ما باشید.

صرافی غیر متمرکز چیست؟

شاید پیش از اینکه نیاز باشد وارد بحث غیرمتمرکز بشویم لازم است که به شما مفهوم صرافی متمرکز را یادآوری کنیم. در ادامه گذری بر صرافی متمرکز خواهیم داشت و سپس درباره نوع غیرمتمرکز آن توضیح خواهیم داد.

یادآوری نوع کارکرد صرافی متمرکز

Decentralized exchange یا همان صرافی متمرکز خرید و فروش رمز ارز را به کمک واسطه انجام می دهد. این واسطه معتبر همواره در معاملات سرمایه گذاران حضور دارد. این نوع از صرافی ها به لحاظ ساختاری شبیه به بانک های سنتی هستند و تنها ظاهر و محصول آن ها مدرن شده است.

سرمایه گذاران میتوانند سرمایه خود را در کیف پول های این صرافی ها نگهداری کنند. برای دسترسی به سرمایه در آن ها نیاز به کلید خصوصی نیست و تنها کافی است رمز عبور و نام کاربری را داشته باشید. برای نمونه از صرافی متمرکز میتوانیم به بیترکس اشاره کنیم.

صرافی غیر متمرکز چگونه کار میکند؟

Centralized Exchange یا صرافی dex که آن را غیرمتمرکز میدانیم برای انجام معاملات احتیاجی به افتتاح حساب ندارند. معاملات آن ها به شکل همتا به همتا یا به تعبیری دیگر کاربر به کاربر خواهد بود و در آن واسطه ای در کار نیست.

در این سیستم هیچ مرکز کنترل کننده واحدی وجود ندارد و امکان استفاده از فیات نیز در آنها نیست. شما تنها میتوانید رمز ارزهای مختلف را با یکدیگر معاوضه کنید و راه دیگری برای خرید در آن وجود ندارد.

بنابراین بسیاری از افراد برای شروع کار در این صرافی ها ابتدا از یک صرافی متمرکز برای خرید رمز ارز خود استفاده می کنند.در این صرافی هیچ شخص ثالثی وجود ندارد که شما نیاز به اعتماد داشته باشید. البته با تمامی این تفاسیر صحبت ما به آن معنا نیست که بر روی معاملات؛ هیچ کنترلی وجود ندارد. یونی سواپ را میتوان نمونه یک صرافی غیرمتمرکز دانست.

بررسی تفاوت های صرافی متمرکز و غیرمتمرکز

در این بخش قصد داریم تفاوت های این دو نوع صرافی را کاملتر بررسی کنیم. بسیاری از سرمایه گذاران علاقه دارند پیش از انتخاب صرافی خود، تفاوت های دقیق بین دو نوع ساختار مطرح شده را بدانند.

• مسئله حق مالکیت

اصلی ترین و مهمترین تفاوت بین این دو صرافی همین مورد است. ارزهای دیجیتال در صرافی های متمرکز در اختیار صرافی هستند. به بیانی دیگر صرافی صاحب ارزهای دیجیتالی خود است و مالکیت آن ها را بر عهده دارد.در صرافی غیر متمرکز رمز ارز صرافی نمیتواند به دلیل ساختار خود دارایی کاربران را ذخیره کند.

پس با این وضعیت صرافی، صاحب دارایی ها و مالک آن ها نخواهد بود. زمانی که یک نقطه مرکزی برای دسترسی به دارایی ها وجود نداشته باشد هک و نفوذ به شبکه سخت تر می شود. به همین دلیل نوع غیرمتمرکز امنیت بیشتری در اختیار دارد. در این شرایط شما باید به کلید خصوصی خود اهمیت بیشتری بدهید؛ چراکه از دست‌ دادن آن مساوی است با از بین رفتن سرمایه شما.

• زیان کمتر و غیردائمی

در صرافی های متمرکز چنین چیزی به کل وجود ندارد و شما نمیتوانید آن را تجربه کنید. نوع غیر متمرکز برای کم کردن زیان سرمایه گذاران از سیستمی با نام استخر استفاده میکند. تمامی سرمایه گذاران میتوانند سرمایه خود را وارد استخرهای نقدینگی کنند.

آنها بر اساس مقدار سرمایه ای که به استخر واریز کرده اند، در استخر شریک می شود. هنگام برداشت آن ها سهم خود را در این سپرده گذاری بسته به میزان آن دریافت خواهند کرد. با بالاتر رفتن ارزش سرمایه میزان سود سپرده کمتر خواهد شد و با پایین آمدن آن سود بالا خواهد رفت. این الگوریتم یک برابری نسبی را برای همیشه ایجاد می کند.
نسبت توکن های استخر نیز همواره با معاملات مختلف درحال تغییر هستند تا با قیمت بازار هم راستا بمانند. با این سیستم هنگام برداشت سرمایه در صورت وجود ضرر، سرمایه گذاران تعداد بیشتری توکن کم ارزش نسبت به خرید خود دریافت می کنند تا ضرر از دست‌رفته به شکلی جبران شود.

• عدم پیروی از قوانین

صرافی های متمرکز باید از قوانین پیروی کنند، درحالی که نوع غیرمتمرکز نیازی به آن ندارد. در اصل ما در صرافی غیر متمرکز میبینیم که قانون دور زده می شود. همین دلیل هم باعث شده که افراد بسیاری از آن استفاده کنند. در دنیای ارز دیجیتال ما 2 مجموعه قوانین مهم به نام های KYC به معنی شناخت مشتری و AML به معنای پولشویی داریم.

صرافی غیرمتمرکز از هیچکدام از این قوانین تبعیت نمی کند. در این صرافی معاملات از طریق قرارداد هوشمند و به شکل اتوماتیک انجام می شوند نگرانی را سرمایه گذاران را تا حد زیادی پایین خواهند آورد.
البته برخی از سرمایه گذاران نیز دقیقا با استناد به همین دلیل حاضر به استفاده از صرافی های غیرمتمرکز نیستند.

• موضوع نقدینگی

بسیاری فکر می کنند که صرافی های dex به دلیل استفاده از استخرهای نقدینگی در بازارسازهای خودکار نقدینگی بسیار بیشتری دارند. درحالی که این طور نیست.

مسائل و موضوعات مختلفی هستند که میتوانند بر روی نقدینگی این صرافی ها تاثیر منفی بگذارند. این صرافی ها با قوانین تامین نقدینگی رابطه ندارند و از آن پیروی نمی کنند. به همین دلیل سرمایه گذاران بزرگ نمیتوانند نقشی در تامین نقدینگی آنها ایفا کنند. این مورد تنها یکی از مشکلات آنها است.

آنها به دلیل نوظهور بودن توانایی رقابت با صرافی های متمرکز را به لحاظ نقدینگی ندارند. شاید تا چند سال آتی این مشکل برطرف شود اما در حال حاضر باید آن را به عنوان یک مشکل در نظر گرفت. به همین دلیل و نقدینگی پایین این صرافی ها گزینه خوبی برای سفارش های بزرگ نبوده و نیستند. برخی از پروتکل های قانونی جدید و تجمیع کننده ها سعی میکنند که بتوانند مشکل نقدینگی این نوع صرافی ها را تا حدودی حل کنند.

• دسترسی

سازمان ها و نهادهای متمرکز هستند که میتوانند صرافی های متمرکز را اداره کنند. به همین دلیل چنین صرافی هایی در برابر سقوط بازار آسیب پذیرترند. زمانی که بازار دچار افت و ریزش شدید قیمتی شود آنها ممکن است برای کاهش این ضرر دسترسی کاربران را مسدود کنند.

در صرافی های غیر متمرکز چنین چیزی تعریف نشده و حتی در صورت سقوط بازار نیز شما به صرافی و امکانات آن دسترسی خواهید داشت.بازار هر وضعیتی هم که داشته باشد، امکان دسترسی به این صرافی ها فراهم است و شما میتوانید در هر زمان معاملات خود را به سرانجام برسانید.

مزایا و معایب صرافی های dex در یک نگاه

همانند بسیاری از موضوعات این نوع صرافی ها نیز دارای مزیت ها و عیب هایی هستند. گرچه که با صحبت های قبلی احتمالا باید متوجه این موارد شده باشید؛ اما در این بخش نگاهی کلی به این موضوع خواهیم انداخت.

مزایا:

• تنوع بالای توکن های قابل معامله
• کاهش خطر هک
• حریم خصوصی و عدم ثبت اطلاعات
• قابل استفاده در کشورهای درحال توسعه مثل ایران

معایب:

• رابط کاربری پیچیده و سخت
• آسیب پذیری قراردادهای هوشمند
• وجود توکن هایی که ریسک زیادی برای معامله دارند

چگونه از صرافی غیر متمرکز استفاده کنیم؟

همان طور که اشاره کردیم، برای استفاده از این صرافی ها شما نیاز به وارد کردن اطلاعات شخصی مثل ایمیل و شماره تلفن نخواهید داشت. برای شروع باید کیف پولی داشته باشید که صرافی بتواند از آن پشتیبانی کند.

پس از اتصال کیف پول به صرافی باید شبکه بلاکچین خود را انتخاب کنید. کارمزدهای شبکه های مختلف برای انجام تراکنش متفاوت است. برای پرداخت کارمزد در هر شبکه باید از ارز بومی آن استفاده کرد. کیف پول هایی که دارای افزونه مرورگر هستند، مثل متامسک و فانتوم کار را برای اتصال به این صرافی ها تا حد زیادی آسان خواهند کرد. در تمامی این صرافی ها معمولا گزینه Connect Wallet وجود دارد که برای اتصال کیف پول به صرافی است.

بهترین صرافی های غیر متمرکز بازار را بشناسید

تعداد زیادی صرافی غیر متمرکز در بازار داریم که هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند. در ادامه برخی از معروف ترین های آنان را به شما معرفی خواهیم کرد.

• پنکیک سواپ: این صرافی بر روی شبکه بایننس اسمارت چین کار میکند با استفاده از آن امکان خرید و فروش NFT را نیز خواهید داشت. پنکیک سواپ برای کاربران ایرانی دارای محدودیت است.
• یونی سواپ: این صرافی برای کاربران ایرانی دارای محدودیت است. تاکنون چند بار بروزرسانی شده و جزو اولین صرافی ها از این نوع میباشد.
• کرو: این صرافی محدودیت خاصی برای ایرانیان ندارد. این پلتفرم بر بستر اتریوم راه اندازی شد و سپس به کمک لایه دوم ها گسترش پیدا کرد.
• سوشی سواپ: سوشی نیز برای ایرانیان محدود نیست. این صرافی یک نسخه اطلاح شده از پروتکل یونی سواپ بوده که و پلتفرم لایه دوم خود را نیز فراهم کرده است.

جمع بندی
صرافی غیر متمرکز یک نهاد امن و پایدار برای انجام معاملات شماست. آنها دارای قابلیت های مختلف و جذابی هستند. بزرگترین ویژگی آن ها در نام شان نهفته است.

در کنار این مورد آنها سعی دارند که با استفاده از قابلیت های جدید مانند انواع مزرعه ها و استخرها سرمایه گذاران مختلف را به خود جذب نمایند. شما نیز میتوانید برای معاملات خود از آن ها استفاده کنید.

این مقاله هیچ‌گونه توصیه مالی و پیشنهاد خرید و فروش ارز دیجیتال یا رمز ارز خاصی نبوده و باید با تحقیق و بررسی های خودتان اقدام به سرمایه گذاری یا خرید و فروش در ارزهای دیجیتال نمایید.