توقیف و مصادره ارز‌های دیجیتال چگونه ممکن است؟

با رشد روزافزون محبوبیت رمزارزها، پدیده توقیف و مصادره دارایی‌های دیجیتال توسط نهادهای قانونی به موضوعی بحث‌برانگیز و نگران‌کننده برای فعالان این بازار تبدیل شده است. برخلاف تصور عمومی که رمزارزها غیرقابل ردیابی و غیرقابل توقیف هستند، در دنیای واقعی، پلیس و مجریان قانون در بسیاری از کشورها موفق به ضبط و مصادره حجم قابل توجهی از این دارایی‌ها شده‌اند.

این مسئله، سوالات مهمی را درباره امنیت، حریم خصوصی و ماهیت غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال مطرح می‌کند. در این مقاله از اکسیر، به بررسی دقیق چگونگی توقیف و مصادره ارزهای دیجیتال، فرایندهای قانونی و فنی پشت آن، و روش‌هایی برای محافظت از دارایی‌های دیجیتال خود خواهیم پرداخت.

تا چه اندازه امکان دارد ارز‌های دیجیتال توقیف شوند؟

بسیاری از افرادی که کار خلاف قانون انجام می‌دهند یا حتی اشخاص عادی گمان می‌کنند که امکان مصادره ارز دیجیتال آن‌ها وجود ندارد و هیچ فردی نمی‌تواند این کار را در مورد‌شان انجام دهد. در مورد نوع مصادره و توقیف باید گفت معمولا این کار به دست پلیس یا نهادهای قضایی انجام می‌شود. در اصل منظور از مصادره توسط پلیس این است که پلیس می‌تواند بر اموال ارزی فرد هم علاوه بر اموال حقیقی که در دنیای واقعی در حال استفاده است، کنترل داشته باشد.

نمی‌توان حد و اندازه خاصی برای توقیف رمزارز مشخص کرد؛ چرا که این فرایند به همین آسانی‌ها نبوده و نیاز به طی مراحل قانونی و پیاده‌سازی ترفند‌های مختلف دارد. به عنوان مثال، در تیر ۱۴۰۱ در کشور انگلستان، پلیس این کشور رمزارزی به مبلغ ۱۸۰ میلیون پوند را مصادره کرد. علاوه بر این، وب‌سایت The Block با کارشناسان این حوزه گفتگوهایی انجام داد تا شک و شبهه مردم را کاهش دهد، چرا که چند هفته پیش از این توقیف بزرگ، مصادره‌ای به ارزش ۱۱۴ میلیون پوند نیز اتفاق افتاده بود. این رویدادها به صراحت نشان می‌دهند که مسائل مربوط به توقیف و مصادره دارایی‌های دیجیتال، صرفاً شایعه نبوده و امری کاملاً جدی و واقعی است.

با وجود تمامی موارد گفته‌شده، هنوز هم افرادی گمان می‌کنند ارز دیجیتالی که خریداری کرده‌اند همیشه در دسترسشان بوده و هیچ‌کس نمی‌تواند آن‌ها را مصادره کند. اما واقعیت این است که در صورت تخلف و پیگیری قانونی، فریز کردن دارایی‌های دیجیتال کاملاً امکان‌پذیر است.

مصادره ارز‌های دیجیتال را به چه چیز می‌توان شبیه دانست؟

مجریان قانون در توقیف ارز دیجیتال نمی‌توانند از آن استفاده کرده و بهره ببرند. می‌توان این اصل را به توقیف و مصادره ملک و املاک شبیه دانست. در این نوع توقیف، پلیس‌ها برای اینکه دیگر آن ملک در دست صاحب ملک نباشد، تمامی قفل‌های آن را عوض می‌کنند. هیچ‌یک از مجری‌های قانون توانایی دسترسی و استفاده از ملک را ندارند. این موضوع در مورد ارز‌های دیجیتال هم صادق است. به‌خصوص در ارز دیجیتال بیت‌ کوین، حتی بخش کوچکی از ارز هم از کیف پول مجرم خارج نمی‌شود.

بسیاری از مجرمان کلید کیف پول ارزی خود را پنهان می‌کنند تا پلیس‌ها نتوانند به آن‌ها دسترسی داشته باشند؛ این در حالی است که پلیس می‌تواند بدون اینکه به کلید اهمیت دهد، قفل را عوض کند. برخی از مجرمان کلید‌ها را میان اعضای تیم خود تقسیم می‌کنند تا در زمان لازم از آن استفاده کنند.

برخی از مجریان قانون در زمان مواجهه با کلید‌های خصوصی و سخت، از باز‌کردن قفل آن و همچنین ضبط رمزارزها درون آن پشیمان شده‌اند؛ با این‌ وجود که چندین میلیون دلار در آن‌ها وجود داشته است.

فرایند آنالیز معامله برای توقیف و مصادره رمز ارز چیست؟

فرایند توقیف و مصادره ارزهای دیجیتال یک عملیات پیچیده و چند مرحله‌ای است که نیازمند هماهنگی بین نهادهای قانونی و تحلیل‌گران بلاکچین است. این فرایند عموماً شامل مراحل زیر است:

• شناسایی مورد مشکوک و ردیابی تراکنش‌ها

اولین گام، شناسایی فرد یا نهادی است که دارایی‌های دیجیتال او مورد سوءظن قرار گرفته است. این شناسایی معمولاً از طریق گزارش‌دهی فعالیت‌های مشکوک به پلیس جرایم سایبری، ردیابی تراکنش‌های مرتبط با فعالیت‌های غیرقانونی (مانند باج‌افزار، کلاهبرداری، پول‌شویی) در بلاکچین یا اطلاعات به‌دست‌آمده از تحقیقات صورت می‌گیرد. ابزارهای تحلیل بلاکچین نقش حیاتی در ردیابی مسیر حرکت رمزارزها و شناسایی آدرس‌های مرتبط با فعالیت‌های مجرمانه ایفا می‌کنند.

• جمع‌آوری اطلاعات و صدور حکم قضایی

زمانی که مجریان قانون به اطلاعات فرد و همچنین کیف پول ارزی آن دسترسی داشته باشند، می‌توانند به‌آسانی و در کمترین زمان به توقیف ارز دیجیتال فرد بپردازند. روش‌های مختلفی برای مصادره رمز ارز وجود دارد.

• فریز و توقیف کیف پول ارزی:

کیف پول‌های غیررمزگذاری شده/متمرکز: اگر کیف پول ارز دیجیتال مظنون رمزگذاری نشده باشد یا دارایی‌ها در یک صرافی متمرکز نگهداری شوند، دسترسی به آن‌ها برای مجریان قانون پس از دریافت حکم قضایی، آسان‌تر است. در مورد صرافی‌ها، معمولاً با ارائه حکم قضایی، صرافی موظف به فریز کردن حساب کاربر و جلوگیری از برداشت دارایی می‌شود. برای مثال، ارزهایی مانند تتر (USDT) که دارای ماهیت متمرکز هستند، می‌توانند مستقیماً توسط صادرکننده در صورت درخواست قانونی فریز شوند.

کیف پول‌های رمزگذاری شده/غیرمتمرکز: در صورتی که کیف پول رمزگذاری شده باشد (مانند کیف پول‌های سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری غیرحضانتی)، پلیس می‌تواند با ارائه حکم قانونی، فرد را ملزم به ارائه رمز عبور یا کلید خصوصی کند. اگر فرد از همکاری امتناع کند، حکم توقیف موقت ارز دیجیتال صادر شده و در تلاش برای جلوگیری از دسترسی مظنون به دارایی‌ها، ممکن است اقدامات دیگری مانند مسدود کردن ارتباطات یا دسترسی به دستگاه‌های حاوی کلیدهای خصوصی انجام شود.

• آنالیز شیوه انتقال دارایی‌های توقیف شده

مجریان قانون باید از شیوه کار کاربر به‌صورت صحیح در کیف پول‌های ارزی اطلاع داشته باشد. برای مثال کیف پولی که مبتنی بر صرافی است، باید فضایی امن را در اختیار داشته باشد. اگر از ارز دیجیتال تتر به‌صورت صحیح استفاده نشود، از طریق خود شرکت فریز می‌شود؛ چراکه این ارز دیجیتال به‌صورت متمرکز است. اما این موضوع در مورد بیت‌ کوین صدق نمی‌کند؛ به‌خصوص زمانی که از کیف پول‌های سخت‌ افزاری استفاده شود.

آیا امکان توقیف بیت کوین وجود دارد؟ توقیف بیت کوین و تتر

در مورد بیت کوین و سایر ارزهای کاملاً غیرمتمرکز، “مصادره” به معنای سنتی (انتقال کامل مالکیت به دولت) دشوارتر است، زیرا هیچ نهاد مرکزی برای فریز کردن وجود ندارد. در این موارد، مقامات تلاش می‌کنند تا کنترل کلیدهای خصوصی کیف پول مظنون را به دست آورند. این ممکن است از طریق کشف رمز عبور، جستجوی دستگاه‌های ذخیره‌سازی کلید، یا حتی استفاده از روش‌های رمزگشایی پیشرفته صورت گیرد.

هدف نهایی، جلوگیری از دسترسی مجرم به بیت کوین‌های خود و انتقال آن‌ها به یک کیف پول تحت کنترل دولت یا نهاد قانونی است. به عبارت دیگر، در بیت کوین، مصادره به این شکل اعمال می‌شود که پلیس‌ها تنها ابزار کنترل کیف پول را از دست مظنون خارج می‌سازند.

مزایا و معایب توقیف و مصادره رمزارزها

مزایا (از دیدگاه قانون و جامعه):

• مبارزه با جرایم سایبری: توقیف رمزارزها ابزاری قدرتمند برای مقابله با پول‌شویی، تأمین مالی تروریسم، کلاهبرداری و سایر جرایم سازمان‌یافته است که از ارزهای دیجیتال سوءاستفاده می‌کنند.
• بازگرداندن دارایی به قربانیان: در برخی موارد، دارایی‌های توقیف شده می‌توانند به قربانیان جرایم سایبری بازگردانده شوند.
• افزایش اعتبار سیستم قضایی: توانایی نهادهای قانونی برای اقدام موثر در فضای دیجیتال، اعتبار و قدرت سیستم قضایی را در عصر دیجیتال تقویت می‌کند.
• کاهش انگیزه مجرمان: دانستن این که دارایی‌های دیجیتال نیز قابل ردیابی و توقیف هستند، می‌تواند انگیزه مجرمان را برای استفاده از رمزارزها در فعالیت‌های غیرقانونی کاهش دهد.

معایب و چالش‌ها:

• پیچیدگی فنی و حقوقی: فرایند توقیف رمزارزها بسیار پیچیده و نیازمند تخصص فنی و حقوقی بالایی است که ممکن است در بسیاری از نهادها وجود نداشته باشد.
• نقض حریم خصوصی: ردیابی تراکنش‌ها و تلاش برای شناسایی مالکان کیف پول‌ها می‌تواند نگرانی‌هایی را در مورد حریم خصوصی کاربران ایجاد کند.
• خطای انسانی و سوء استفاده: احتمال خطای انسانی در فرایند شناسایی و توقیف یا سوءاستفاده از قدرت توسط برخی افراد وجود دارد.
• دشواری در توقیف ارزهای کاملاً غیرمتمرکز: توقیف ارزهایی مانند بیت کوین که هیچ نهاد مرکزی برای فریز کردن آن‌ها وجود ندارد، چالش‌برانگیزتر است و تنها با دسترسی به کلید خصوصی امکان‌پذیر می‌شود.
• قوانین نامشخص: قوانین مربوط به توقیف و مصادره رمزارزها در بسیاری از کشورها هنوز در مراحل اولیه توسعه قرار دارد و ابهامات زیادی وجود دارد.

چالش‌ها و آینده توقیف رمزارزها

با وجود پیشرفت‌ها در قابلیت‌های ردیابی و توقیف، مجریان قانون با چالش‌های مهمی در این زمینه مواجه هستند. این چالش‌ها شامل دشواری در ردیابی تراکنش‌های مبهم (مانند استفاده از میکسرهای رمزارز یا صرافی‌های غیرمتمرکز کاملاً ناشناس)، پیچیدگی کیف پول‌های سخت‌افزاری و تکنیک‌های پیشرفته رمزگذاری است که مجرمان برای پنهان کردن دارایی‌های خود به کار می‌برند. همچنین، عدم هماهنگی قوانین بین‌المللی می‌تواند مانعی بزرگ در پرونده‌های فرامرزی باشد.

آینده توقیف رمزارزها احتمالاً شامل توسعه ابزارهای تحلیل بلاکچین پیشرفته‌تر، همکاری‌های بین‌المللی گسترده‌تر و تکامل قوانین حقوقی برای پوشش بهتر این دارایی‌های دیجیتال خواهد بود. با افزایش پذیرش رمزارزها، انتظار می‌رود که نهادهای قانونی نیز مهارت‌ها و منابع خود را برای مقابله موثر با جرایم مرتبط با رمزارزها افزایش دهند. آموزش و آگاهی‌بخشی به کاربران نیز نقش کلیدی در کاهش ریسک توقیف ناخواسته دارایی‌ها خواهد داشت.

نتیجه‌گیری

در گذشته، بسیاری بر این باور بودند که ماهیت غیرمتمرکز و شبه‌ناشناس ارزهای دیجیتال، آن‌ها را از دسترس نهادهای قانونی خارج می‌سازد. با این حال، همانطور که در این مقاله بررسی شد، توقیف و مصادره ارزهای دیجیتال نه تنها ممکن است، بلکه به ابزاری کلیدی در مبارزه با جرایم سایبری تبدیل شده است. فرایندهای پیچیده‌ای شامل ردیابی بلاکچین، همکاری با صرافی‌ها و صدور احکام قضایی، این امکان را برای مجریان قانون فراهم آورده تا دارایی‌های دیجیتال مجرمان را فریز و مصادره کنند.

اگرچه چالش‌هایی نظیر پیچیدگی فنی و ابهامات قانونی هنوز وجود دارد، اما پیشرفت تکنولوژی و تکامل چارچوب‌های حقوقی نشان می‌دهد که آینده‌ای در انتظار است که در آن، دارایی‌های دیجیتال نیز مانند دارایی‌های فیزیکی تحت نظارت و قانون قرار خواهند گرفت. برای کاربران رمزارزها، درک این خطرات و رعایت نکات امنیتی، از جمله استفاده از صرافی‌های معتبر و کیف پول‌های امن، برای محافظت از دارایی‌های خود در برابر توقیف ناخواسته یا کلاهبرداری‌ها حیاتی است. صرافی‌های معتبری مانند اکسیر با ارائه محیطی امن و پشتیبانی کارآمد، به کاربران کمک می‌کنند تا با آسودگی خاطر بیشتری در این بازار فعالیت کنند.

پرسش‌های متداول

آیا واقعاً امکان توقیف بیت کوین وجود دارد؟

بله، اگرچه بیت کوین غیرمتمرکز است و نمی‌توان آن را به سادگی “فریز” کرد، اما مجریان قانون می‌توانند با دسترسی به کلیدهای خصوصی کیف پول، کنترل آن را به دست گرفته و رمزارزها را به کیف پول تحت کنترل خود منتقل کنند.

چگونه پلیس می‌تواند یک کیف پول ارز دیجیتال را توقیف کند؟

پلیس با دریافت حکم قضایی، می‌تواند از صرافی‌ها بخواهد حساب مظنون را فریز کند یا در صورت دسترسی به دستگاه‌های حاوی کلید خصوصی، تلاش کند رمز عبور را کشف کرده و دارایی‌ها را منتقل کند.

آیا توقیف تتر (USDT) آسان‌تر از بیت کوین است؟

بله، تتر به عنوان یک استیبل کوین متمرکز، می‌تواند مستقیماً توسط شرکت Tether (صادرکننده آن) در صورت درخواست قانونی معتبر، فریز یا مسدود شود.

چه اقداماتی می‌توانم برای جلوگیری از توقیف ناخواسته رمزارزهایم انجام دهم؟

برای جلوگیری از توقیف ناخواسته، باید از فعالیت‌های غیرقانونی پرهیز کنید، از صرافی‌های معتبر و دارای مجوز استفاده کنید، و در صورت نگهداری رمزارز در کیف پول‌های شخصی، امنیت کلیدهای خصوصی خود را به شدت رعایت کنید.

آیا صرافی اکسیر در فرایند توقیف رمزارزها همکاری می‌کند؟

صرافی‌های معتبر مانند اکسیر، موظف به رعایت قوانین و مقررات مبارزه با پول‌شویی (AML) و تأمین مالی تروریسم (CFT) هستند و در صورت دریافت حکم قضایی معتبر از مراجع ذی‌صلاح، همکاری لازم را انجام خواهند داد.